De grutto is de hoofdrolspeler in de nieuwste natuurdocumentaire van Rubens Smit (bekend van WAD en de Nieuwe Wildernis). De crew volgt de grutto op zijn reis van Senegal via Portugal naar Nederland en Estland. En overal moeten mensen en vogels vechten om te overleven. Grutto! is de nieuwste productie van Ruben Smit Productions, wordt in 2020 en 2021 opgenomen en gaat in première in de bioscopen vanaf 7 juli 2022.
Ruben Smit: “De grutto is de ideale verhalenverteller van hoe de natuur ervoor staat in ons agrarische land en hoe onze nationale natuur verbonden is met die van elders in de wereld”
De vogel des Vaderlands
De grutto is de vogel des Vaderlands, een oer-Hollandse weidevogel die symbool staat voor een landbouwsysteem met hoge biodiversiteit. De aantallen grutto’s maar vooral ook het landbouwsysteem veranderden de laatste jaren in rap tempo. Sinds de jaren zestig van de vorige eeuw is de populatie grutto’s met bijna 70% afgenomen. Nederland is voor de broedvogelpopulatie van de grutto’s zeer belangrijk; het overgrote deel broedt in Nederland.
Hoe vogel en mens overleven
Het verhaal van de afname van de grutto is het verhaal van de verandering van het landbouwsysteem; en niet alleen in Nederland. Deze documentaire laat zien hoe hard de grutto moet werken om te kunnen overleven in een wereld van mensen. En over de mensen die hem willen beschermen maar hoe moeilijk dat vaak is. Want net als de vogels hebben ook boeren, ook in het buitenland, het moeilijk om te overleven in de snel veranderende wereld. De vraag naar goedkoop voedsel is een continue strijd om als ondernemer te kunnen blijven bestaan. Een gepolariseerde wereld waar de grutto’s en boeren hun best doen om te overleven.
De mens is belangrijk
Kortom; een documentaire die inzicht geeft in de complexe ecologie van mens en dier waarbij de grutto het verhaal vertelt van het veranderende landgebruik en symbool staat voor de rol van biodiversiteit van een breder ecosysteem in onze huidige samenleving. In tegenstelling tot andere natuurdocumentaires van Ruben Smit Productions is in Grutto! een belangrijke rol weggelegd voor de mens.
Zowel in Nederland als in de verschillende landen op de trek blijkt de grutto een magistrale aanpassingsvermogen te hebben. Van de rijstteelt in de mangroves van Afrika, de rijstvelden van Franko tot de Nederlandse bloemrijke graslanden; hij wist ze te vinden. Maar veranderende landbouwsystemen en klimaatverandering vragen het uiterste van deze opportunistische vogel. Hij kan zich heel goed aanpassen, maar nu is het wel heel moeilijk geworden. Gelukkig zijn er boeren die zich toch extra inspannen en hem helpen.
Het verhaal van de ‘polderpanda’
De grutto is eigenlijk de Nederlandse ‘polder-panda’; onze nationale vogel levend in onze weilanden. In rap tempo verdwijnt de vogel uit ons land. Het oer-Hollandse beeld van de parmantige steltloper in de bloemrijke weilanden van onze polders is steeds vaker met een lampje te zoeken. Hoe kan dat? En wat zegt dat over ons landschap? Deze intieme en indrukwekkende documentaire van Ruben Smit laat zien hoe de vogel probeert te overleven in een continue veranderende wereld. De vogel wordt gevolgd op zijn reis over de wereld en in de tijd. En we ontmoeten de mensen die hij ontmoet.
Het verhaal start in de uitgestrekte veenmoerassen van Estland waar de oer-Grutto leeft zoals hij ooit leefde in Nederland. Verder, diep in de binnenlanden van Afrika in Senegal overwintert de grutto in mangrovebossen tussen de vissers en rijstboeren. Pas als het regenseizoen start probeert hij een graantje mee te pikken. Het klimaat verandert. En door droogte, overstromingen en andere weersextremen is het leven voor de rijstboeren zwaar. Daar komt de grutto ook nog bij; en zijn gesnoep aan de rijst zorgt voor voortdurende spanning.
Vroeg in februari start de duizelingwekkende tocht naar Europa. In een non-stop vlucht van twee dagen vliegt de vogel duizenden kilometers. In Portugal verzamelen tienduizenden vogels om vervolgens de laatste etappe af te leggen naar Nederland. Want Nederland is de kraamkamer van de grutto.
In ons koude kikkerland probeert driekwart van de wereldpopulatie voor nageslacht te zorgen. In de weilanden van boer Piet en boer Wim moeten ze vele tegenslagen overwinnen om uiteindelijk voor vliegvlugge kuikens te zorgen. Van jagende roofvogels tot maaimachines en slagregens. Overal ligt gevaar op de loer. Een andere groep grutto’s vliegt door tot in IJsland. In het vruchtbare land van vulkanen floreert de grutto als nooit tevoren.
Deze natuurdocumentaire vertelt op unieke wijze het magistrale verhaal van onze grutto die symbool staat voor de rol van biodiversiteit in onze huidige samenleving. Een indrukwekkende reis in tijd en ruimte waarin vogels én boeren hun best doen om te overleven.
Ruben Smit Productions werkt voor deze productie nauw samen met Vogelbescherming Nederland, Wageningen Universiteit, Wereld Natuur Fonds, Het Groninger Landschap, It Fryske Gea, Landschap Noord-Holland en VVV Ameland.
